Kazimierz I Piast (urodzony między 1178 a 1179 rokiem, zmarł w Opolu, 13 maja 1229 albo 1230 roku) herb
Syn Mieszka IV "Plątonogiego" Piasta, księcia śląskiego, księcia raciborskiego, księcia bytomskiego i oświęcimskiego, księcia opolskiego, wielkiego księcia krakowskiego i sandomierskiego i Ludmiły (Przemyślidówny?).
Książę opolski i raciborski, książę kozielski od 16 maja 1211 roku do 13 maja 1229 albo 1230 roku.
Między 1212 a 1220 rokiem lub między 1229 a 1230 rokiem poślubił Wiolę (Wencisławę) Asenowicz bułgarską(?) (urodzona około 1204 roku, zmarła 7 września 1251 roku), księżnę cieszyńską, regentkę opolsko-raciborską, córka Kałojana "Rzymianobójcy" Asenowicza, cara Bułgarii albo jego syna Boriła Asenowicza bułgarskiego.
Był jedynym synem księcia opolskiego, Mieszka "Plątonogiego" i Ludmiły. Imię otrzymał na cześć Kazimierza "Sprawiedliwego", który według "Kroniki Wielkopolskiej" był jego ojcem chrzestnym. W 1211 roku objął po śmierci Mieszka rządy w księstwie opolskim. Terytorium księstwa, którym władał, lesiste i słabo zaludnione, nie mogło się równać z posiadłościami Piastów wrocławskich czy wielkopolskich. Dlatego tez książę Kazimierz już w pierwszym roku swoich rządów zawarł sojusze: z księciem seniorem Leszkiem "Białym", Konradem I mazowieckim i Władysławem z Kalisza. Pozostawał w przyjaznych stosunkach z biskupem krakowskim Prandotą, któremu "w dowód uwielbienia i szacunku" ofiarował podczas pobytu w Koźlu w 1222 roku miejscowość Ujazd. W roku następnym biskup Prandota nadał Ujazdowi lokację na prawie magdeburskim i na prośbę księcia ustanowił dziesięcinę dla kościoła św. Mikołaja w Cieszynie, zamiast nałożonej na Koźle daniny w postaci 40 garnców miodu rocznie. Książę Kazimierz rezydował w Opolu.
Na przełomie 1214 i 1215 roku przystał do przeciwnej księciu wielkopolskiemu, Władysławowi III "Laskonogiemu", koalicji książąt juniorów, w której skład weszli: Leszek "Biały", Konrad I mazowiecki i Władysław "Odonic, Plwacz". Sojusz ten wspierał wróg Laskonogiego, arcybiskup Henryk Kietlicz.
Sojusznicy w 1215 roku na synodzie prowincjonalnym w Wolborzu wydali przywilej dla Kościoła, przyznający mu szeroki immunitet sądowy w stosunku do ludności zamieszkującej dobra duchowne oraz zwalniający ją od powinności i danin wynikających z prawa książęcego. Koalicja książąt rozpadła się dwa lata później na skutek nieudzielenia poparcia Odonicowi wygnanemu przez Władysława "Laskonogiego" z Wielkopolski. 29 grudnia 1215 roku papież Innocenty III zatwierdził postanowienia przywileju wolborskiego.
Głownymi postanowieniami przywileju wolborskiego było potwierdzenie przywileju borzykowskiego i rozszerzenie gwarancji immunitetowych posiadłości kościelnych na ziemie Kazimierza I opolskiego. Głównymi postanowieniami przywileju borzykowskiego było: iż książęta mieli udzieli zgody na wolny wybór biskupa, swobodne obsadzanie urzędów kościelnych i niezależne sądownictwo osób duchownych i ostateczne zniesienie ius spolli - ustalenia zjazdu borzykowskiego nie weszły w życie.
Zdaniem historyków Kazimierz od lipca 1217 do wiosny 1218 roku uczestniczył w wyprawie krzyżowej (V krucjacie) do Ziemi Świętej, towarzysząc królowi węgierskiemu, Andrzejowi II. O uczestnictwie w krucjacie ducis Polonie - księcia polskiego, dowodzącego własnym hufcem rycerstwa, wspomina król węgierski Bela IV w dokumencie datowanym na rok 1246. Za identyfikowaniem Kazimierza z owym tajemniczym księciem polskim przemawia fakt, iż żona Wiola prawdopodobnie pochodziła z Bułgarii, tymczasem wiadomo, iż w drodze powrotnej z Ziemi Świętej krzyżowcy zatrzymali się w Bułgarii.
W drodze powrotnej w Bułgarii miał poznać księżniczkę Wiolę, którą następnie poślubił. Wiadomość ta nie jest pewna. Źródła nie precyzują bowiem imienia księcia polskiego. Równie zagadkowa jest kwestia pochodzenia książęcej żony. Lansowany w historiografii pogląd, że Wiola była córką cara Bułgarii, Kałojana, lub też jego syna i następcy, Boriła, jest jedynie hipotezą opierającą się wyłącznie na informacji Jana Długosza. Pewne jest tylko imię księżniczki, gdyż zanotowały je źródła współczesne. Mariaż z Wiolą historycy datują na lata 1217-1220.
W sierpniu 1225 roku Kazimierz poparł księcia wrocławskiego, Henryka "Brodatego", w jego staraniach o opanowanie Krakowa. Po zawarciu pokoju między Henrykiem a Leszkiem "Białym" przyjął w Opolu przedstawicieli rodu Gryfitów, wygnanych przez Leszka za popieranie księcia wrocławskiego. W krótkim czasie, dzięki poparciu księcia, Gryfici doszli do znacznych godności. Po zabójstwie Leszka w Gąsawie w 1227 roku, Kazimierz przyłączył do swego księstwa Czeladź.
Wiele uwagi poświęcał Kazimierz wzmocnieniu gospodarczemu i ekonomicznemu swego dziedzictwa. Przed 1217 roku lokował na prawie flamandzkim Opole i Racibórz. W 1217 roku zezwolił i nadał przywilej lokacyjny swemu kanclerzowi, Sebastianowi, na założenie Leśnicy (pierwszego miasta prywatnego w księstwie), a w 1222 roku wydał zgodę na lokację Ujazdu. Przed 1223 rokiem nadał prawo lokacyjne dla Cieszyna na prawie lwóweckim oraz nadał przywilej lokacyjny dla Skorogoszczy. Przed 1225 rokiem nadał przywilej lokacyjny dla miasta Biała. W 1226 roku ustanowił również komory celne w Siewierzu i Oleśnie. W 1226 roku Kazimierz uruchamił na zamku opolskim mennicę bijącą fenigi. Po śmierci Leszka "Białego" (zmarł z 23 na 24 listopada 1227 roku) Kazimierz zajmuje przygraniczny gród w Czeladzi. 1 sierpnia 1228 roku na wiecu w Rybniku przekazał gród w Czeladzi wojewodzie opolskiemu Klemensowi z Brzeźnicy herbu Gryf i zobowiązanie go do ufortyfikowania Opola. W 1228 roku rozpoczął budowę murowanego zamku w Opolu. Połowę kosztów związanych z tym przedsięwzięciem miał pokryć Klemens Gryfita. W latach 1211-1217 wybudował cegalny zamek na Ostrówku w Opolu. W 1228 roku nadał przywilej fundacyjny dla klasztoru norbertanek w Czarnowąsach, a w 1229 roku dla klasztoru benedyktynów w Cieszynie.
Kazimierz hojnie wspierał również Kościół. Zwolnienia skarbowe, jakimi obdarzył duchowieństwo w 1215 roku, miały istotny wpływ na powstanie wielkiej własności biskupów wrocławskich w księstwie opolskim, z głównym ośrodkiem w Ujeździe. Pomogły one również uzyskać poparcie biskupa wrocławskiego, Wawrzyńca, który stał się najbardziej zaufanym doradcą i powiernikiem Kazimierza. W 1223 roku z fundacji księcia wzniesiono w Opolu kościół parafialny Krzyża Świętego konsekrowany przez wspomnianego biskupa. Kazimierz otaczał opieką materialną zakony norbertański i cysterski. W 1228 roku na prośbę norbertanek przeniósł siedzibę ufundowanego niegdyś przez matkę klasztoru z Rybnika do Czarnowąsów i zarazem powiększył jego uposażenie.
Zmarł 13 maja 1229 roku lub 1230 roku. Miejscem spoczynku księcia stał się norbertański kościół w Czarnowąsach. Zmarł osierocając dwóch małoletnich synów: Mieszka i Władysława, których opiekunem został Henryk "Brodaty". Rządy w księstwie objęła ich matka, księżna Viola. Świadczą o tym dokumenty z tamtych czasów, sygnowane pieczęcią z wizerunkiem księżnej i jej dwóch synów.
Żródła:
"SŁOWNIK WŁADCÓW POLSKI I PRETENDENTÓW DO TRONU POLSKIEGO" - Marcin Spórna, Piotr Wierzbicki.
Kazimierz I opolski w "Poczet.com", autorstwa: Michała Szustera
KAZIMIERZ I OPOLSKI w "Przodkowie"
PIASTOWSCY KSIĄŻĘTA KOŹLA aurotka - ZYTA ZARZYCKA